Mijn paard eet zand, wat nu?

Voornamelijk in de winter zie je weer meer paarden zand likken. Het tekort aan het mineraal silicium is een van de meest voorkomende oorzaken, maar er zijn er nog meer. Wij hebben zes oorzaken van zand eten bij paarden op een rij gezet. Zie je je paard zand likken? Negeer dit dan niet, want het zand likken geeft informatie dat er iets in het rantsoen of management niet in orde is. Daarnaast kan te veel zand in de darmen vervelende gevolgen hebben zoals koliek.

Zand eten hoort bij de natuur

Van nature eten paarden ook zand, of tenminste grond. Zwarte grond is rijk aan diverse mineralen en bevat ook de wortels van veel planten. Eigenlijk dus een hele voedzame toevoeging aan het rantsoen als je puur naar de mineralen kijkt van zwarte grond. Het is daarom niet raar dat paarden grond likken/eten. In de ruiperiode hebben paarden een verhoogde behoefte aan mineralen om de nieuwe vacht aan te kunnen maken. Uiteraard is het wel de bedoeling dat het grond eten binnen de perken blijft en geen gezondheidsschade oplevert. Maar eet jouw paard af en toe wat grond, vooral zwarte grond, dan hoef je niet direct in de paniek te schieten. Pas wel op als jouw paard wit/geel zand eet, daar kan een paard geen mineralen uit halen waardoor hij zand blijft eten en er gezondheidsproblemen kunnen ontstaan.

Een tekort aan het mineraal silicium

De belangrijkste reden dat paarden zand gaan eten is een tekort aan het mineraal silicium. Silicium is een mineraal dat belangrijk is voor vele processen in het paardenlichaam. Bijvoorbeeld voor de aanmaak van botten, kraakbeen, hoeven en vacht. Paarden hebben er niet heel veel van nodig, maar het dient wel voldoende beschikbaar te zijn in het rantsoen. Silicium zit niet in mineralen balancers en paarden krijgen via vers gras te weinig silicium binnen. Daarnaast is silicium een lastig mineraal wat alleen in vloeibare vorm goed opneembaar is. Aangezien zand voor een groot deel uit silicium bestaat, is het logisch dat paarden via zandeten silicium binnen proberen te krijgen. Helaas is de silicium in zand niet opneembaar voor paarden waardoor de tekorten in het lichaam niet worden aangevuld en paarden blijven zand likken. Kies daarom altijd voor vloeibare gehydroliseerde silicium, dat is de enige vorm die in hoge concentratie goed opneembaar is voor paarden (en mensen).
Lees meer over de verschillende vormen van silicium in deze blog.

Een algemeen mineralen tekort

Niet alleen een tekort aan het mineraal silicium zorgt ervoor dat paarden zand gaan eten. Ook andere mineralen kunnen hiervan de oorzaak zijn. Vooral paarden die geen mineralen balancer gevoerd krijgen (of maar weinig krachtvoer krijgen), hebben gemakkelijk een tekort aan mineralen. Wel zie je vaak dat paarden die een algemeen tekort hebben aan mineralen echt kuilen gaan graven op zoek naar wortels en zwart zand. Dat zand is namelijk rijker dan wit/geel zand.

Likt je paard zand? Kijk dan altijd kritisch het rantsoen. Een handje/halve schep brok/muesli is namelijk niet voldoende om te voldoen aan de aanbevolen dagelijkse hoeveelheid vitamines en mineralen. Wist je dat een lichaam meer mineralen nodig heeft wanneer je een graanrijke brok geeft? Check het label van je brok maar eens op vulstoffen van granen. Geef bij voorkeur een mineralen balancer van goede kwaliteit (Agrobs, Vitalbix, Metazoa etc) en vul eventueel aan met vloeibare mineralen van Beringzeewater concentraat.

Verveling

Zandeten kan ook ontstaan door verveling. Paarden die geen uitdaging hebben in de paddock en/of geen soortgenoten heeft gaat zich vervelen. Hierdoor kan de slechte gewoonte ontstaan dat paarden uit verveling gaan zand eten. Zorg daarom altijd voor direct contact met soortgenoten, toegang tot ruwvoer (dit kunnen ook takken zijn) en een uitdagende omgeving. En maak altijd gebruik van slowfeeders op verschillende plekken.

Wormen

Wist je dat sommige paarden bij een wormenbesmetting zelf proberen om van de wormen af te komen? Dit kan zijn door het eten van hele ruwe vezels, maar soms eten paarden ook zand. Controleer daarom minimaal 4x per jaar de mest van jouw paard om een wormenbesmetting uit te sluiten.

Lees meer over mestonderzoek in dit blog van Worm&Co.

Te weinig ruwvoer

Helaas staan veel paarden nog urenlang op de paddock zonder eten. Dit geeft niet alleen verveling, maar ook maagproblemen. Paarden mogen nooit langer dan 4 uur zonder eten staan en voor heel veel paarden is dit eigenlijk al te lang. Het lang zonder ruwvoer staan kan tot gevolg hebben dat paarden op zoek gaan naar eten. De maag blijft namelijk maagzuur aanmaken en daarom wil het paard graag wat eten binnen krijgen om dat te neutraliseren. Er zijn paarden die daarom zand gaat eten om dit “hongergevoel” te stillen.

Zorg daarom voor onbeperkte toegang tot ruwvoer. En dit hoeft niet altijd in de vorm van hooi te zijn. Stro, takken, boomstammen en andere planten zijn ook ruwvoer. Wordt jouw paard snel dik, kies dan armere bronnen (bijvoorbeeld gerstestro of graszaadhooi), ook slowfeeders kunnen helpen het eten te vertragen.

Zandeten is een gewoonte geworden

Helaas is dit iets wat regelmatig voorkomt. Zandeten is dan een ondeugd geworden wat het paard standaard gaat doen zodra deze in de paddock staat. De omstandigheden zijn dan ideaal en ook de voeding is op orde, maar helaas gaat het paard dan toch zandeten.

Vaak zijn er in deze gevallen wel een (lange) periode van tekorten geweest of is er een verkeerd management geweest. Er is in ieder geval altijd een reden geweest waardoor het paard ging zandeten. In deze gevallen is het heel lastig om deze cyclus te doorbreken. De zomerperiode helpt vaak wel mee zodra paarden weer kunnen grazen. In hele ernstige gevallen is het soms nodig om een graasmasker op te doen in de paddock, maar uiteraard heb je dat liever niet. Zoek naar afleidingen in de paddock. Leg takken neer, een boomstam waar ze de barst vanaf kunnen eten, hooinetten op verschillende hoogtes etc
.

Zoek altijd de reden van zandeten en pas het (voer)management aan

Er zijn verschillende redenen waarom paarden zand gaan eten. De meest voorkomende zijn een tekort aan voedingsstoffen en dit probleem is relatief simpel op te lossen door het toevoegen van silicium en/of extra mineralen. Check of je krachtvoer niet te veel granen bevat. Is dat wel het geval? Vervang deze dan voor een mineralen balancer. Daar zijn de vitaminen en mineralen vele malen geconcentreerder dan de meeste krachtvoeders, zonder toegevoegde vulstoffen op basis van graan.

Ligt het aan de huisvesting/management dan kan het soms even puzzelen zijn om te kijken hoe je dit kan aanpassen. En soms, is het dan beter om het paard bijvoorbeeld te verhuizen naar een plek waar het management beter bij jouw paard past.

Mest testen op zand

Zie je je paard vaker zand eten en/of likken? Je kunt eenvoudig zelf testen of er veel zand in de mest van je paard zit. Het enige wat je nodig hebt is een doorzichtige plastic zak of handschoen. Doe hier een beetje mest in en vul deze met water. Omdat zand zwaarder is dan de rest van de mest, zal het zand na verloop van tijd naar de bodem zinken en de rest van de mest naar boven drijven. Is dit niet het geval? Dan eet je paard geen zand. Als er zand op de bodem van de plastic zak zit, is het verstandig om maatregelen te nemen zoals een psylliumvezelkuur. Dit zijn zaden die veel slijm bevatten en opzwellen in maag en darmen. In de darmen hecht deze massa zich aan het zand en neemt het mee naar buiten. Houd er rekening mee dat je deze vezels niet continu kunt voeden, omdat dan de darmen eraan wennen.

Dus nogmaals wanneer een tekort aan silicium niet de oorzaak is van zandvreten, is verveling meestal de oorzaak. Voorkom verveling bij je paard door hem voldoende ruwvoer te geven, bij voorkeur in een slowfeeder. Paarden zijn kuddedieren. Daarom hebben ze altijd een maatje nodig. Laat je paard niet alleen in de paddock maar geef hem een maatje die hij kan zien of beter nog, met wie hij kan knuffelen. Het kan voor sommige paarden mogelijk positief zijn om voor afleiding te zorgen door bijvoorbeeld speelgoed in de paddock/weide te plaatsen.